top of page
1/35
Zagroda Młyńska "Ptaki"
Historia wsi Ptaki
Wspomnienie czasu minionego.
"Pierwotni rolnicy polscy nie mieli młynów obracanych wodą ani wiatrem, ale rozcielali ziarna na kamieniu drugim kamieniem - pisał Zygmunt Gloger w Encyklopedii staropolskiej.Gdy zaczęto spisywać dokumenta, młyny nie należały już do osobliwości, bo np. w r. 1149 Pakosław darowuje nie młyn ze wsią, ale wieś z młynem...". Przez ponad tysiąc lat młyny mełły nad rzekami i rzeczkami polskie zboże, aż przyszedł na nie kres i dziś są niemal wyłącznie wspomnieniem, utrwalonym na obrazach i w literaturze, ale przechowywanym tylko w skansenach.
Piaseczna jest niewielką rzeczką. Ten dopływ Świdra ma zaledwie kilkanaście kilometrów długości, leczna tych kilkunastu w przeszłości pobudowano aż siedem młynów i jeden tartak. Nie można więc powiedzieć, aby woda Piasecznej próżnowała. Młyny nad Piaseczną powstawały od XV w. Opisywał je w roku 1985 Stanisław Kryciński na łamach miesięcznika krajoznawczego „Gościniec”, zachęcając do wędrówki „szlakiem siedmiu młynów”. Do początku lat pięćdziesiątych rzeczka poruszała kotła młyńskie.
W kilku miejscach coś tam jeszcze pozostało, chociaż ślady są nikłe. Tu rozsypujący się powoli drewniany budynek młyński opatrzony tabliczką zabytku architektury, ówdzie staw, a gdzie indziej tylko upust i grobla. Śladem jest także nazwa małej wioski Ptaki, w której pierwszy młyn pobudował Maciej Ptak w wieku XVI dzięki dożywotniemu nadaniu króla Zygmunta Augusta. Kolejne młyny działały w Ptakach przez lat kilkanaset; ostatni, o dwóch kołach, zbudowany został w XIX wieku. Nie istnieje od ćwierćwiecza. Kilometr od Ptaków leżą Kulki. Zachował się tam jeszcze staw młyński pośrodku, lecz nie ma już młyna z kołem nasiębiernym o dwuipółmetrowej średnicy. Niedaleko Drożdżówki istnieje staw o nazwie Zając. I nad nim stał młyn. Jest też młyński staw w Dzielniku i przetrwała w pamięci mieszkańców dawna i bardzo ładna nazwa młyna: „U Jana na Boru”. W Kiczkach pracowały dwa młyny; jeden z nich jest łatwo dostępny, stoi nieopodal drewnianego kościoła z 1751 r. i trudno się nawet domyślać jego dawnego przeznaczenia, bo jakiż to młyn bez koła?
Młynarze zaliczali się w przeszłości do wiejskiej arystokracji.
żródło:
"Wędrówki Mazowieckie 1" - Lechosław Herz
1/5
bottom of page